ค่าความดันโลหิตช่วงบน หรือ Systolic คืออะไร สามารถบ่งบอกถึงความเสี่ยงอะไรได้บ้าง?
ร่างกายคนเราจะมีความดันโลหิตอยู่ ซึ่งเป็นแรงดันที่เกิดจากหัวใจสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงทั่วร่างกาย และหากวัดค่าความดันโลหิตแล้วจะได้มาทั้งหมด 2 ค่า ซึ่งได้แก่ ความดันโลหิตค่าบน หรือ ค่า systolic และความดันโลหิตค่าล่าง หรือ Diastolic ซึ่งแต่ละค่านั้นมีความหมายอย่างไร เราจะพาทุกท่านไปทำความเข้าใจในการอ่านค่าของทั้งสองตัวกัน
ค่าความดันโลหิตตัวบน หรือ systolic คืออะไร
ค่าความดันโลหิตตัวบน หรือ systolic คือ ค่าความดันโลหิตในหลอดเลือดขณะที่หัวใจบีบตัว หรือ แรงดันภายในหลอดเลือดแดงเกิดการบีบตัวของหัวใจ โดยแรงดันจะทำการไล่เลือดออกจากหัวใจ ดังนั้นผู้ป่วยที่มีภาวะความดันโลหิตสูงควรจำค่า systolic ให้แม่นยำ เนื่องจากเป็นค่าที่มีความสำคัญ โดยค่าปกติของความดันโลหิตตัวบนจะอยู่ที่ประมาณ 120-129 มิลลิเมตรปรอท และหากใครที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง นั่นหมายความว่าค่า systolic จะมีค่าสูงกว่า 140 มิลลิเมตรปรอท
Diastolic หรือ ความดันตัวล่างคือค่าอะไร
ตัวเลขค่าล่าง หรือ Diastolic คือค่าแรงดันที่เกิดจากการยืดหยุ่นของหลอดเลือดหัวใจในขณะที่คลายตัว หรือความดันโลหิตที่ค้างอยู่ในหลอดเลือดขณะที่หัวใจคลายตัว ซึ่งจะมีค่าน้อยกว่าหรือเท่ากับ 80-84 มิลลิเมตรปรอท หากผู้ป่วยมีค่าที่น้อยกว่าหรือสูงไปกว่านั้นมาก ๆ อาจส่งผลเสียต่อร่างกายอย่างมาก เช่น โรคความดันโลหิตสูง ซึ่งเมื่อเป็นโรคนี้แล้วจะต้องทำการรักษาไปตลอดชีวิต เพราะโรคความดันโลหิตสูงจะสามารถทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนตามมาค่อนข้างมาก หรือหากมีค่าที่ต่ำมาก ๆ อาจมีอาการไม่พึงประสงค์หรือเกิดภาวะความดันโลหิตต่ำ ซึ่งจะมีอาการเช่น คลื่นไส้ วิงเวียนศีรษะ อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย เป็นต้น
ค่าความดันโลหิตประกอบด้วย 2 ค่า
การแปลผลค่าความดันโลหิตความดันตัวล่างต่ำ ตัวบนสูง สามารถอ่านค่าได้ดังนี้
1. ค่า systolic
ความดันตัวบน หรือ ค่าความดันขณะหัวใจบีบตัว และต้องมีความดันโลหิตที่อยู่ในเกณฑ์เหมาะสมหรือค่าปกติคือ 120-129 mmHg
2. ค่า Diastolic
ความดันตัวล่าง หรือ ค่าความดันหัวใจในขณะที่มีการคลายตัว และต้องมีความดันโลหิตที่อยู่ในเกณฑ์เหมาะสมหรือค่าปกติคือ 60-90 mmHg
หากเราต้องการทราบว่าร่างกายของเรามีภาวะโรคความดันโลหิตสูงหรือต่ำ จะต้องทำการวัดจากค่าตัวเลขของทั้งสองค่าประกอบกัน เช่น เกณฑ์ความดันปกติควรจะอยู่ที่ 120/80 มิลลิเมตรปรอท
ค่าความดันโลหิตตัวบนหรือค่า systolic ปกติเท่าไหร่
ความดันซิสโตลิกปกติจะต้องไม่เกิน 139 มม.ปรอท เนื่องจากจะทำให้เสี่ยงเป็นภาวะโรคความดันสูง ซึ่งเป็นอันตรายอย่างมาก ซึ่งโรคความดันโลหิตสูงหากใครที่เป็นระยะเริ่มต้นจะไม่แสดงอาการ อาจแค่วิงเวียนศีรษะเพียงเล็กน้อย ปวดท้ายทอย หรือตึงที่ต้นคอ แต่สำหรับผู้ที่มีความดันสูงและมีอาการที่รุนแรงจะส่งผลให้เกิดอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ใจสั่น หรือมีอาการชาตามมือและเท้าชา หากเป็นมากอาจถึงขั้นอัมพาตหรือเสียชีวิตได้ในที่สุด
ค่าความดันโลหิตตัวเลขเท่าไหร่ที่อยู่ในเกณฑ์ผิดปกติ
การอ่านค่าความดัน 3 ระดับ ดังนี้
- ระดับน้อย 120/ 80 มิลลิเมตรปรอท
- ระดับที่เหมาะสมหรืออยู่ในเกณฑ์ปกติ 120-129/80-84 มิลลิเมตรปรอท
- ระดับสูงกว่าปกติ 130-139/85-89 มิลลิเมตรปรอท
ซึ่งจะต้องดูทั้งค่าบนและค่าล่างประกอบกัน หากใครที่อยู่ในเกณฑ์ผิดปกติ อาจทำให้เกิดภาวะโรคความดันสูง โดยในระยะเริ่มต้นความดันโลหิตจะอยู่ที่ประมาณ 140-159/90-99 มม.ปรอท และจะนำไปสู่โรคต่าง ๆ ได้มากมาย ไม่ว่าจะเป็น โรคหลอดเลือด โรคหัวใจ หรือมีภาวะไตวาย เป็นต้นส่วนใหญ่แล้วภาวะโรคความดันโลหิตสูงมักจะเกิดขึ้นกับผู้สูงอายุที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป เนื่องจากอายุที่มากขึ้น ส่งผลให้ความดันโลหิตเพิ่มสูงขึ้นตาม ซึ่งผู้สูงอายุบางคนมีปัจจัยเสี่ยงที่เป็นสาเหตุ เช่น ภาวะไขมันในเลือดสูง สูบบุหรี่ ดื่มสุรา หรือไม่ชอบการออกกำลังกาย ทานอาหารไม่มีประโยชน์ หรือบางส่วนมักพบในผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคไต โรคระบบประสาท หากใครที่มีผู้สูงอายุที่บ้านที่มีภาวะโรคความดันสูง และอยากที่จะดูแลท่านเป็นพิเศษสามารถให้ทาง asianursinghome ดูแล เพราะเราศูนย์ดูแลผู้สูงอายุที่มีทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญมากมาย หากท่านใดสนใจสามารถติดต่อได้ที่เบอร์โทร 084 458 4591 หรืออีเมล asianursinghome@gmail.com หรือเข้าไปที่ Facebook Asia Nursinghome ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
ความดันต่ำ เท่าไหร่ อันตราย
ภาวะความดันโลหิตต่ำ จะอยู่ที่ประมาณ 90/60 มิลลิเมตรปรอท ในผู้ใหญ่ และในผู้สูงอายุจะต่ำกว่า 100/70 มิลลิเมตรปรอท ซึ่งส่วนใหญ่มักจะพบในผู้ที่มีสุขภาพร่างกายอ่อนแอ พักผ่อนน้อย ผู้สูงอายุ หรือคนในครอบครัวเคยมีประวัติเป็นภาวะโลหิตต่ำ โดยจะส่งผลให้มีอาการปวดศีรษะ หน้ามืด หูอื้อ ร่างกายอ่อนเพลีย ไม่กระปรี้กระเปร่า หรือระบบการย่อยอาหารมีความผิดปกติ ซึ่งในผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการหัวใจเต้นเร็ว จนทำให้หายใจลำบาก
คนปกติค่าความดันโลหิตซิสโตลิกและไดแอสโตลิกควรมีค่าระดับใด
ค่าความดันโลหิตที่อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม คือ ค่า systolic หรือ ค่าตัวบน จะอยู่ในระหว่าง 90-120 มิลลิเมตรปรอท และ ค่า Diastolic หรือค่าตัวล่าง จะอยู่ในระหว่าง 60-80 มิลลิเมตรปรอท
